Diyafram Felci (Paralizisi) ve Diyafram Yüksekliği (Eventrasyonu)

Diyafram Nedir?

Diyafram, karın boşluğunu göğüs boşluğundan ayıran yassı kubbe şeklindeki anatomik kas yapısıdır. Çoğumuz için nefes almak, çok az düşünmeyi veya hiç düşünmemeyi gerektirmeyen bir reflekstir. Nefes almak günde 17.000 ila 30.000 kez otomatik olarak yaptığımız bir harekettir.

Solunumun ana kası olarak işlev gören ve solunum süreci için gerekli olan bir kastır. Nefes aldığınızda diyafram kasılır ve düzleşir. Bu hareket havayı akciğerlere çeken bir vakum etkisi yaratır. Nefes verirken diyafram gevşer ve hava akciğerlerden dışarı itilir.

Diyafram omuriliğin boyun kısmından çıkan frenik sinir tarafından kontrol edilir. Diyafram felci nadiren diyaframın kendisinde meydana gelen yaralanmadan kaynaklanır. Daha çok frenik sinir veya boyun bölgesinde yer alan omurga yaralanmaları ile oluşur.

Diyafram Felci (Paralizisi) ve Yüksekliği (Eventrasyonu) Nedir?

Diyafram paralizi (felci) ve eventrasyonu (yüksekliği) nadir görülen klinik durumlardır. Nefes darlığının klinik değerlendirmesi sırasında veya tesadüfen saptanabilen, sıklıkla solda olan ve kolay tanı konulabilen bir klinik tablodur.

Diyafram yüksekliği (evetrasyonu) göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden ayıran diyaframın, gerginliğinin azalarak olması gerekenden daha yukarıya doğru bombeleşmesi ve yükselmesi olarak ifade edilebilir. Doğumsal olarak veya diyafram sinirinin zedelenmesi sonucu gelişebilir. Bu durumda hem akciğerin solunum eylemi sırasında yeterince genişlemesi kısıtlanır hem de gerginliği azalmış diyafram solunum sırasında beklenenin tersi biçimde hareket ederek solunum işlevini güçleştirebilir.

Diyafram felci kasın hareketinden sorumlu olan frenik sinirin zedelenmesi sonucu meydana gelir. İki taraflı diyafram felci olan hastaların akciğer kapasitelerinde yüzde 70-80 oranında bir azalma olabilirken, tek taraflı diyafram felcinde bu oran yüzde 50’yi bulabilir.

Yukarıdaki Toraks Bilgisayarlı Tomografide (BT) ok ile işaretlenen sol diyafram normalden yüksek pozisyonda izlenmektedir.

Sebepleri Nelerdir?

Diyafram frenik sinir adı verilen önemli bir sinir tarafından kontrol edilmektedir. Diyafram felci frenik sinir üzerindeki hasar veya baskı sonucu meydana gelir. Sinir hasarı sonucu diyafram yukarı doğru yükselir ve kas yapısı zamanla fibroelastik, sert bir doku ile yer değiştirerek diyafram yüksekliğine neden olur. Diyafram felcine yol açabilecek bilinen birkaç neden vardır:

• Konjenital santral hipoventilasyon sendromu gibi doğum kusurları
• Amyotrofik lateral skleroz (ALS) veya multipl skleroz gibi sinir sistemi hastalıkları
• Frenik sinirde zedelenmeye neden olan üst servikal omurilik yaralanması
• Kalp damar veya akciğer cerrahisini takiben frenik sinirin hasar görmesi
• Servikal omurga artriti
• Frenik siniri tutan ya da bası yapan kanser

Bazı durumlarda neden tespit edilebilirken, hastaların %40 ila %50’si idiyopatiktir, yani nedeni bilinmemektedir.

Belirti ve Bulguları Nelerdir?

Diyafram yüksekliği olanlarda genellikle hiçbir semptom görülmez veya çok az semptom görülebilir. Diyafram nefes almada merkezi bir rol oynadığından, diyaframın her iki tarafı da etkilendiğinde semptomlar daha belirgindir.

Ortaya çıktıklarında diyafram felci ve yüksekliğinin semptomları şunlar olabilir:

• Özellikle egzersiz yaparken veya uzanırken nefes almada zorluk
• Öksürük
• Göğüs ağrısı
• Tekrarlayan akciğer enfeksiyonları
• Kalp ritim bozuklukları

Tanı

Doktorunuz şikayetlerinizi dinledikten sonra yapacağı fizik muayene ile diyafram felci ya da yüksekliğinden şüphelenebilir. Tanının kesinleştirilmesi, hastalığın seviyesi ve tedavi seçeneklerinin oluşturulabilmesi için kimi tetkikler istenebilir.

+ Akciğer Grafisi

Omurga ve göğüs bölgesinde kalbin, akciğerlerin, hava yollarının, kan damarlarının ve kemiklerin görüntülenmesinin yanısıra diyafram yüksekliği hakkında bilgi verir.

+ Flouroskopi

Fluoroskopi eşliğinde “sniff- koklama” testi ile diyaframda paradoksal hareket varlığı araştırılabilir.

+ Bilgisayarlı Tomografi (BT)

Göğüs kafesinin ve diyaframın daha ayrıntılı incelenmesini sağlar.

+ Ultrason

Ultrason ile değerlendirme diyafram fonksiyonundaki herhangi bir düzensizliği tespit etmek için kullanılır. Özellikle diyafram fıtığı ve diyafram felcinden şüphelenilen durumlarda kullanılabilir.

+ Solunum Fonksiyon Testleri

Diyaframla ilgili problemlerin solunum işlevini etkilediği düşünülen durumlarda kullanılabilmektedir.

+ Arteriyel Kan Gazı

Kanınızdaki oksijen ve karbondioksit miktarını ve kandaki asit oranını kontrol eder.

Diyafram Felci ve Yüksekliğinin Tedavisi Nedir?

Diyafram yüksekliğinin ciddiyetine bağlı olarak, bazı doktorlar diyafram felci ve yüksekliği ile ilişkili solunum sorunlarını tedavi etmek için cerrahi olmayan seçenekler önermektedir. Daha ileri vakalarda veya solunum problemi kişinin günlük yaşamını etkiliyor ise cerrahi tedavi bir seçenektir.

Tek Port VATS Diyafram Plikasyonu

Tek taraflı diyafram felcinde artan karın basıncı diyaframı yukarı doğru iterek akciğer hacminin azalmasına, öne eğilme veya sırt üstü yatış pozisyonlarında nefes darlığına neden olmaktadır. Diyafram felci veya yüksekliğine sahip hastalarda ince, gevşek ve yükselmiş olan diyafram kasını normal anatomik pozisyonuna getirmek için diyafram plikasyon ameliyatı uygulanır. Ameliyat geleneksel açık cerrahi yaklaşım ile yapılabileceği gibi, video yardımlı cerrahi yaklaşımla (VATS) kapalı olarak da yapılabilir. Kliniğimizde diyafram felci ve yüksekliği Tek port VATS yöntemi ile 2-3 cm tek bir küçük kesiden kapalı olarak gerçekleştirilmektedir.

Video: Tek port VATS yöntemi ile diyafram plikasyonu

Diyafram Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Hastanın yaşına, genel durumuna, ilave hastalık olup olmamasına göre cerrahi risk değişiklik gösterir. Genellikle diyafram ameliyatı düşük komplikasyon oranına sahiptir.

Ameliyat Sonrası Yatış Süresi Kaç Gündür?

Ameliyat sonrası hasta genellikle bir veya iki gün içinde evine dönebilir. Hasta taburcu olurken ağrı kesici ilaç verilir ve yaklaşık bir ay boyunca ağır kaldırma ve fiziksel aktiviteyi sınırlaması istenir.

Aktivite

Taburculuk sonrası hastalara yaklaşık bir hafta boyunca günde en az üç kez yürümeleri, solunum egzersizlerine devam etmeleri ve günde en az 6 saat dik pozisyonda oturmaları önerilmektedir. Hasta narkotik ağrı kesici kullanmadığı sürece araç kullanmasında sakınca yoktur.

Diyafram felci dışında tedavi ettiğimiz diyafram hastalıklarından bazıları; Morgagni fıtığı ve Bochdalek fıtığı gibi doğumsal diyafram fıtıkları veya travmatik fıtıklardır.