Akciğer hacmi küçültme ameliyatı (LVRS), akciğer hasarı olan kişilerde daha kolay nefes almasına yardımcı olabilecek hasarlı akciğer dokusunun çıkarılması işlemidir.
Doktorlar, şiddetli kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan kişilere LVRS’yi önerme eğilimindedir, ancak bu durumdaki herkes için uygun değildir.
Bu yazıda, bu tür bir ameliyat geçirebilecek LVRS’nin amacını, potansiyel yararlarını ve risklerini ve iyileşme sürelerini açıklıyoruz.
LVRS’nin Amacı Nedir?
LVRS’nin amacı, akciğer dokusunun hasarlı alanlarını, özellikle sağlıksız hava keselerini çıkarmaktır, böylece kalan doku daha etkili çalışabilir. Ameliyat, KOAH’lı kişilerde nefes alma ve yaşam kalitesini iyileştirebilir.
LVRS Kimler için Uygundur?
Aşağıdaki durumlarda ameliyat önerilmektedir:
- Ciddi üst akciğer hasarı veya amfizemin bulunması
- 75 yaşından küçük olmak
- En az 6 ay önce sigarayı bırakmış olmak
- Pulmoner rehabilitasyonu bitirdikten sonra hala egzersiz yapamıyor olmak
LVRS Hazırlık Süreci?
Ameliyat öncesi değerlendirme amacıyla hastaya göğüs hastalıkları uzmanı veya göğüs cerrahı tarafından aşağıdaki çeşitli testler yapılacaktır:
- Solunum fonksiyon testi
- 6 dakikalık yürüme testi
- Göğüs tomografisi
- Elektrokardiyografi (EKG)
- Arter kan gazı testi
- Kardiyopulmoner egzersiz testi
Cerrahlar LVRS’ye çeşitli cerrahi yaklaşımlar ile yapabilirler:
- Median sternotomi: Bu prosedürde her iki akciğere ulaşmak için kaburgaların ortasından aşağı doğru uzanan sternum kemiğinin orta hattından boylu boyunca bir kesi yapılır.
- Video yardımlı torakoskopik cerrahi (VATS): Cerrah bu yaklaşımda göğsün bir veya iki tarafında küçük kesikler açacaktır. Daha sonra bu kesilerden küçük bir kamera yerleştirir. Kamera akciğerlerin görüntülerini bir bilgisayar ekranına gönderir ve cerrahların cerrahi aletleri kullanarak hasarlı dokuyu tanımlamasına ve çıkarmasına olanak tanır.
- Torakotomi: LVRS’nin bu daha geleneksel ve invaziv olan formunda, cerrah kaburgalar arasından bir kesi yapar. Daha sonra akciğerlere erişmek için kaburgalar arasına yerleştirilen ekartör adı verilen bir alet yardımı ile aralık oluşturulur.
İyileşme Süreci
Ameliyattan sonrası 10-14 gün hastanede kalmak gerekebilir. Kesin kalış süresi kişinin ameliyata nasıl tepki verdiğine ve altta yatan herhangi bir sağlık sorunu olup olmadığına bağlı olarak değişecektir.
Taburculuk sonrası iştahının eskisi kadar olmadığı görülebilir, bu nedenle sindirimi daha kolay olan daha küçük porsiyonlar denenmelidir. İştahın düzelmediği fark edildiğinde doktorunuz ile temasa geçmelisiniz.
Cerrahi kesilerin iyileşmesi 6-8 hafta sürebilir. Bu nedenle kişi krem veya losyon kullanmadan önce kesilerinin iyileşmesini beklemelidir.
6-8 hafta boyunca ağır bir şey kaldırmaktan kaçınmak ve verilen ağrı kesici ilaçlar yorgunluğa neden oluyorsa araba kullanmaktan kaçınmak önemlidir.
Genellikle 4-6 hafta içinde hasta çalışmaya başlayabilir. Ancak daha yorucu işleri olanlar muhtemelen 8-12 hafta beklemek zorunda kalacaklardır.
LVRS’nin Faydaları ve Riskleri
LVRS’nin ana yararı, akciğer fonksiyonunda iyileşme olmasıdır. LVRS’den sonrası akciğerler oksijen ve karbondioksiti daha verimli bir şekilde değiştirdiği için insanlar daha uzun süre egzersiz yapabileceklerini fark edebilirler. İnsanlar günlük işlerini nefes nefese kalmadan tamamlayabildikleri için yaşam kalitesi de artmaktadır.
Ancak her ameliyatta olduğu gibi bazı riskler de vardır. Bunlar şunlardır:
- Genellikle ilk 7 gün içinde iyileşmesi beklenen göğüs boşluğundan sızan hava kaçağı
- Pnömoni (zatürre)
- Enfeksiyon
- Emboli (pıhtı atması)
Daha az yaygın olarak, insanlar düzensiz kalp atışı veya kalp krizi yaşayabilir. Bir kişinin altta yatan başka sağlık koşulları varsa komplikasyon riski artmaktadır. LVRS uygulanan 100 kişiden yaklaşık 4’ü işlem sırasında meydana gelen komplikasyonlardan ölmektedir.
LVRS’nin yararlarını ve risklerini bir doktorla iyice değerlendirmek önemlidir. Bazı durumlarda başka bir prosedür türü daha uygun olabilir.
Diğer Ameliyat Türleri
Şiddetli KOAH ve amfizemi olan kişilerin tedavi için çeşitli seçenekleri vardır. Bunlar şunlardır:
- Büllektomi: Bir kişinin akciğer dokusu hasarı olduğunda, hava keseleri genişleyebilir ve akciğerlerin sağlıklı kısımlarına baskı yapabilir. Bu durum onların verimli çalışmasını engelleyebilir. Büllektomi kişinin daha iyi nefes almasına yardımcı olmak için bu büyük hava keselerinin çıkarılmasıdır. Bununla birlikte, amfizemi olan az sayıda insan bu prosedürün uygulanması için yeterince büyük hava keselerine sahiptir.
- Akciğer nakli: Nakil sırasında cerrah kişinin akciğerini organ bağışçısından gelen akciğer ile değiştirir. Doktorlar bu prosedürü, altta yatan başka sağlık sorunları olmayan KOAH’lı kişiler için uygulama eğilimindedir.
- Endobronşiyal valf yöntemi: Kişi sürekli nefes darlığı hissediyorsa, cerrah akciğere artık çalışmayan alanları daraltan valfler yerleştirebilir. Bu prosedür yenidir ve tüm hastanelerde mevcut olmayabilir.
Özet
LVRS cerrahın KOAH sonucu hasar görmüş akciğer dokusu alanlarını çıkarması işlemidir. Kişi şiddetli amfizeme sahipse ve egzersiz yapmakta zorlanıyorsa LVRS’ye aday olabilir. Ancak herkes prosedür için uygun değildir.
Cerrah bazıları diğerlerinden daha az invaziv olan farklı cerrahi teknikler kullanarak LVRS yapabilir. Ameliyattan sonrası hastanede kalış süresi 10-14 günü bulabilir. İyileşme süreleri kişiye göre değişir, ancak genellikle yapılan işin türüne bağlı olarak 4-6 hafta içinde işe geri dönülebilir.
Yardımcı olabilecek diğer ameliyat türleri arasında büllektomi, akciğer nakli ve endobronşiyal valf sayılabilir.